Y2K, czyli po co nam dzisiaj pluskwa milenijna - Papaya.Rocks (2024)

Technologiczny optymizm, hologramy ibłyszcząca moda. Dlaczego iw jaki sposób wracamy dzisiaj do trendów zprzełomu milenijnego?

Magia liczb od zawsze działała na wyobraźnię. Okrągłe daty wkalendarzu, parzystość liczb, ciągi zer – ludzkość często odczytywała je jako znaki. Nie inaczej było zrokiem wejścia wdrugie tysiąclecie. Dwutysięczny miał być, wzależności od interpretacji czy proroka – momentem nadejścia Antychrysta albo objawieniem Mesjasza. No ioczywiście datą końca świata. Te wydarzenia przewidywały dziesiątki myślicieli – od protestanckiego kaznodziei zXVIII wieku Jonathana Edwardsa, po Isaaca Newtona. Ale najgłośniejszym echem – już wlatach 90. – niósł się lęk przed tzw. pluskwą milenijną. Co oznaczał ten termin? Diametralna zmiana cyfr wdacie na dwójkę zprzodu miała skutkować zapaścią systemów informatycznych, aniektórzy wieszczyli nawet związane znią niekontrolowane starty rakiet balistycznych. Wszystko wiązało się ztym, że wpierwszych komputerach rok zapisywano za pomocą wyłącznie dwóch ostatnich cyfr. Nie pozwalało to odczytać informacji ostuleciu itysiącleciu, awiele nowszych urządzeń, dla zachowania kompatybilności, utrzymywało ten zapis. Mogło się wydawać, że stoimy wobliczu zagrożenia technologicznym impasem w2000 roku. Nic takiego oczywiście się nie wydarzyło, ale skupionym wokół niego nastrojom zawdzięczamy powstanie nazwy Y2K, czyli „Year 2Kilo”.

Wymyślenie tego akronimu przypisuje się programiście Davidowi Ebby’emu. Informatyk użył go po raz pierwszy w1995 roku, wjednym zmaili opisujących potencjalne błędy wynikające zproblemu zmiany daty wkomputerach. Ponad ćwierć wieku później skrót znów jest na ustach wielu, choć zinnych powodów. Bo Y2K to już nie tylko dawno zażegnany problem natury technologicznej. Dziś tą nazwą określa się ogół estetyki panującej uprogu nowego tysiąclecia. Ajako że moda – zgodnie zżelazną zasadą cykliczności trendów – lubi zataczać kręgi, Y2K nawiedził także początek trzeciej dekady nowego millenium. Co ten powrót mówi nam odzisiejszym świecie?

Esencja Y2K

Trudno siędziwić, że trendy okołomilenijne silnie nawiązywały do zmian technologicznych, ito nie tylko wbranżach związanych bezpośrednio zkomputerami. Wystarczy rzut oka na esencjonalne dla tej stylistyki wzorce estetyczne. Wfilmografii imodzie to m.in. postaci znane zMatriksa, Blade’aczy Piątego elementu, czyli futurystyczne sylwetki ubrane wpołyskliwe szaty iciemne okulary. Wmuzyce to przesiąknięte autotune’em bity, jak Blue (Da Ba Dee)Eiffel 65 czy mocne breakbeaty wstylu Junkie XL lub Prodigy. Do tej estetyki sięgali wswoich teledyskach także artyści związani zR&B czy hip-hopem – choćby słynne trio TLC wNo Scrubs. Wklipie do tego utworu widzimy srebrne przestrzenie rodem zkosmicznego statku, latające kamery, jaskrawą czerwień włosów. Pojawia się też wnim namiastka milenijnej mody. Wdużym uproszczeniu składały się na nią błyszczące elementy, szersze nogawki, przykrótkie crop topy ikampowe akcesoria.

Atmosferę nadejścia nowego tysiąclecia uwiecznił na swój sposób także Robbie Williams, ito wjednym znajwiększych hitów wswojej karierze. Tytuł jego Milleniumz 1998 roku został wymyślony przez twórcę muzyki do tego utworu, Guya Chambersa. Producent po latach wspominał, że ten symboliczny przełom był wówczas na ustach wszystkich. Iporównał popularność słowa „milenium” do współczesnej kariery terminu „Brexit”. Choć utwór, podobnie jak nakręcony do niego teledysk, nawiązywał do klasycznych filmów zJamesem Bondem, sam tekst wwymowny sposób podsumowywał ówczesne nastroje. „Życie dla liposukcji” i„cyniczni znajomi, którzy stracili wiarę icieszą się szaleństwem, bo wiedzą, że znikną” to tylko niektóre zbardziej emblematycznych, słodko-gorzkich linijek. Niektórzy jednak utożsamiali koniec milenium zcałkowicie beztroskim czasem iczerpaniem zżycia pełnymi garściami. Imimo że scena alternatywna wpostaci choćby UNKLE czy Radiohead tworzyła wokolicach 2000 roku neurotyczne dzieła wyrażające niepokój – mainstream był zgoła inny. Komercyjne triumfy święciły komedie dla nastolatków wtypie „coming of age”, jak seria American Pie, czyli festiwal gagów traktujących oinicjacji seksualnej. Podobny klimat panował na listach przebojów, które zjednej strony podbijały wokalistki eksponujące seksualność, jak Christina Aguilera czy Britney Spears, zdrugiej: szowinistyczni iobrazoburczy rapujący faceci — Fred Durst zLimp Bizkit czy Eminem. Tę bezrefleksyjną atmosferę trafnie podsumował dokument HBO – Music Box: Woodstock ’99: Pokój, miłość iagresja. Wfilmie widzimy, jak legendarny festiwal, od lat kojarzony zhipisami, uprogu nowego tysiąclecia zamienił się wspęd młodych, kipiących energią Amerykanów zklasy średniej. Ci napędzani bezsensowną agresją urządzili podczas niego destrukcję. Skutkiem były nie tylko zniszczenia festiwalowej infrastruktury, ale iliczne przypadki molestowania, gwałtów, anawet śmierci kilku uczestników.

Nastroje społeczne dziś są zupełnie inna – można wręcz powiedzieć, że polityczny wydźwięk lat 00. kłóci się ze współczesnymi postawami młodszych pokoleń. Jak więc ztrendu Y2K czerpie Generacja Z, która bardziej niż inne pokolenia jest wrażliwa na kwestie praw kobiet, mniejszości czy zmian klimatycznych?

Nowa-stara estetyka

„Ludzie, którzy przyszli na świat wokolicach 2000 roku inie mogą go dobrze pamiętać, wyciągają ztamtych czasów wyłącznie beztroskę, błogą ignorancję” – to teza, którą jakiś czas temu stawiała Courtney DeLong wartykule dla „L’Officiel”. Uosobieniem tej teorii są według niej choćby popularne na Instagramie kadry zmillenijnego życia celebrytów icelebrytek – Willa Smitha, Jennifer Lopez, Paris Hilton czy Kim Kardashian. Przez swoją bezpretensjonalność wydają się bliskie – jak wtedy, gdy ukazują gwiazdy podążające wwelurowych dresach na siłownię. Bywają też krindżowe – gdy np. ukazują milionerki pozujące zbłyszczącymi dodatkami – aprzecież fascynacja żenadą to, jak pisaliśmy niedawno, również jeden zostatnich trendów wśród pokolenia internetowego.

Oczywiście rzut oka na polskie ulice nie sprawi, że poczujemy od razu powrót mody sprzed 20 lat. Ale wystarczy zerknąć na hasztagi na TikToku, które mówią same za siebie. #Y2Kfashion ma obecnie ponad 245 mln wyświetleń, asamo #y2k odsłony liczy wmiliardach. Konto @thr0wback2000s na Instagramie obserwuje 263 tys. followersów, astylówki rodem sprzed dwóch dekad pojawiają się na pokazach mody (Bluemarine) czy wserwisach plotkarskich dokumentujących życie celebrytów (np. Belli Hadid). Ważnym wyróżnikiem stylu Y2K, który świetnie współgra zcodziennością Generacji Z, jest tzw. holoseksualność, czyli połyskliwa estetyka przywodząca na myśl hologramy. Jej powrót wydaje się naturalny wdobie powszechności instagramowych itiktokowych filtrów oraz szerokiego zainteresowania gamingiem. Dominację tego kierunku najłatwiej dostrzec we współczesnej grafice – głównie za sprawą eksplozji popularności projektowania 3D. Wystarczy spojrzeć na to, jak wyglądają okładki płyt oraz wideoklipy współczesnych artystów iartystek eksperymentujących znowoczesnym brzmieniami. Sevdaliza, Charlie XCX, Machinedrum czy Arca – przykłady muzyczek imuzyków romansujących zhologramowym stylem można mnożyć.

Interpretacja generacji Z

Pytam Agnieszkę Polkowską, projektantkę ibadaczkę trendów,założycielkę studia obserwacji iwdrażania trendów TRENDSPOT oto, jak trend Y2K można osadzić wkontekście współczesnych przemian społecznych. Rozmówczyni proponuje na początek porównanie źródeł popularności tej mody kiedyś idzisiaj. – Estetykę początku lat 00. napędzał technologiczny optymizm iekscytacja związana zwchodzeniem wnowe milenium. Wszelkie świecenia iostre kolory były tego wyrazem – mówi badaczka. – Dzisiaj powiedziałabym, że towarzyszy nam umiarkowany optymizm. Technologia jawi się zjednej strony jako narzędzie do poprawy stanu środowiska itego jak żyjemy, czyli wpewnym sensie odwrócenia konsekwencji naszych działań jako ludzi na ziemi. Ale potrafi również budzić niepokój, jeśli mówimy np. oAI. Myślę, że to, co wróci izostanie znami na dłużej, zależy od pokolenia – podkreśla. Co to konkretnie oznacza np. wkontekście mody? – Biorąc pod uwagę mnogość obecnie panujących estetyk związanych pośrednio zdyskusją na temat akceptacji własnego ciała, mam poczucie, że na pewno będziemy balansować pomiędzy kusymi ioversize’owi formami – precyzuje. Po chwili dodaje też, że obecnie nie ma już tak dużej presji na eksponowanie nagiego ciała celem zwracania na siebie uwagi. – Dla dużej części przedstawicieli pokolenia Zliczy się przede wszystkim samoakceptacja – podkreśla badaczka. Ina to spostrzeżenie już możemy łatwo znaleźć potwierdzenie, szczególnie wodniesieniu do wspomnianej wcześniej seksualizacji. Niedawno na „Harper’s Bazaar” pojawił się otym artykuł zderzający tę modę zdzisiejszym nastrojami. Rozpoczynał się od przytoczenia wpisu młodej użytkowniczki Twittera, która określiła lata 00. najbardziej fatfobicznym okresem wmodzie. Chodziło otakie elementy garderoby jak np. koszulki eksponujące pępek. Autorka tweeta powiązała to także zzaburzeniami żywienia ianoreksją, czyli problemami, które faktycznie nagłaśniane były wtamtym czasie. Trudno więc sobie wyobrazić, że powrót Y2K wlatach 20. obecnego wieku będzie skutkował masowym wykupywaniem zbyt ciasnych topów. Warto też zadać sobie pytanie, czy stylizacje zlat 00., które dzisiejsi trzydziestolatkowie mogą pamiętać ze szkoły, nie będą wydawały im się teraz koszmarne? Polkowska uważa, że są elementy garderoby, do których ioni chętnie powrócą. – Wśród starszych pokoleń mogą pojawić się poszczególne elementy, choćby welurowe dresy – mówi. – Umiarkowany połysk iwygoda, do której przyzwyczailiśmy się wtrakcie pandemii, zawierają wsobie tęsknotę za przeszłością, ajednocześnie odpowiadają na bieżące potrzeby – ocenia.

Czy Y2K jest eko?

Biorąc pod uwagę sztuczność materiałów dominujących wmodzie Y2K, można zastanawiać się także nad jej aspektami ekologicznym. Wkońcu Generacja Z, która najszybciej wciela wżycie trend, jest statystycznie także pierwszym pokoleniem tak mocno świadomym zmian klimatycznych. Czy to nie kolejny rozdźwięk? Polkowska mówi mi, że mimo braku ekologicznych materiałów wtej estetyce, pokolenie Zsięga do ekologicznych rozwiązań. – Ta bardziej proaktywna iprogresywna generacja odtwarza przecież stylizacje, miksując ubrania po babci zbojówkami, krótkimi połyskliwymi topami czy małymi torebkami wpastelowej tonacji – zauważa, zwracając jednocześnie uwagę na recyklingowy charakter adaptowania trendów przez młodych. Ifaktycznie nie brak dowodów, że nie tylko recykling, ale iupcykling jest wdzięcznym źródłem dla powrotu do stylu zlat 00. Jednym znich jest m.in. @fuwariashop – koncept Valerie Wong, która szyje ubrania wstylu Y2K zróżnych materiałów, np. starej pościeli. Inie jest wyjątkiem – na TikToku pod szyldem „Y2K upcycle” znajdziemy wiele filmów, które łącznie mają setki tysięcy wyświetleń. Dlaczego właśnie ten trend inspiruje zrównoważoną modę? Ze względu na prostotę i„skąpość” materiałów. Ale jeśli dłużej się zastanowić, można dojść do wniosku, że ta łatwość wykonania może rodzić też zagrożenia. Choćby wpostaci zalewu tanio wykonanych nowych ubrań wofercie marek dużych ipopularnych sieci. Czy zatem trend ten nie przyniesie więcej szkody? Polkowska uważa, że napędzanie sprzedaży nie ma związku zżadną konkretną estetyką. – Trendy sezonowe są związane bezpośrednio zkapitalizmem, który jest fundamentem, na którym stoi fast fashion. Na ten problem trzeba spojrzeć szerzej – tłumaczy. – Dopiero jak zmieni się świadomość konsumencka, awraz znią pojawi się większa świadomość własnego stylu, to zmieni się styl konsumpcji – mówi. – Inie uważam, że musi to oznaczać rezygnację zdanego trendu, ale po prostu mądrzejsze wybory – podsumowuje.

tagi

• #trend
• #społeczeństwo
• #historia

000 Reakcji